Humane behoeftes en hun verzorging
IC zorg gaat gepaard met veel voorkomende ongemakken waar wij voor moeten waken. Let hierop:
- Pijn: Behandel pijn niet met hypnotica en los bij voorkeur de oorzaak op
- Angst: bespreek beperkingen of mogelijke (oncologische) diagnosen niet aan (verward) bed
- Sleep: deprivatie is slecht, start met een donkere stille kamer
- Humane zorg (basale behoeftes):
- Dagnachtritme en aangegeven dagplan
- Slapeloosheid: komt veel voor, hypnotica zijn verre van het ideale antwoord
- Geruststelling en uitleg
- Sfeer: meer dan wit
- Beweging van gewrichten
- Zeggenschap over de omgeving
- Sedatie protocollen met “targets” helpen aantoonbaar beademing en IC opname verkorten, monitor bij voorkeur met regelmatig met schalen en stuur bij
- Continue sedatie is onafhankelijk voorspellend voor langere beademing en IC, gebruik DIS “daily interruption of sedation” met bv SBT “spontaneous breathing trial”
Sedativa:
- Benzodiazepines = limbische suppressie met GABA
- Midazolam hydrofiel, T1/2 2 uur
- Bolus 2.5mg pomp 2-10mg/u
- Cave stapeling NFS (mn metabolieten) en LFS
- Lorazepam lipofiel, T1/2 14 uur
- Bolus 2-4 mg pomp 2-4mg/u
- Geen stapeling bij LFS, cave toxische stapeling propyleen glycol oplosmiddel
- Diazepam lipofiel, T1/2 20-50 uur (metaboliet soms dubbel)
- Bolus 2.5mg pomp 2-10 mg/u
- Cave toxische stapeling propyleen glycol oplosmiddel
- Midazolam hydrofiel, T1/2 2 uur
- Antidotum flumazenil, T1/2 1 uur
- Start 0.2-1.0mg
- Cave epileptogeen
- Propofol = limbische suppressie met GABA
- Propofol, lipofiel T1/2 erg kort, 2-4 minuten
- 4 mg/kg/u, advies maximaal 48 uur
- Cave hemodynamische instabiliteit bij ondervulling en sepsis
- Cave propofol syndroom infusion syndrome (PRIS): zeldzaam (1%) maar potentieel dodelijk (mn als niet herkend). Physiopathologie is wrsch iets met mitochondrien en mgl met genetica. Symptomen: arytmie, lactaat acidose, hyperlipemia, rhabdomyolyse, myoglobulinurie.
- Cave soya silent feeding (liever 2% dan 1% concentratie)
- Propofol, lipofiel T1/2 erg kort, 2-4 minuten
- α2-agonisten
- Clonidine
- Dexmedetomidine (selectiever, sterker, opvallend comfortbel wekbaar
- Pomp 0.2-1.4 µg/kg/u
- Cave bradycarde hypotensie
- Neuroleptica (antipsychotica)
- Haldol, werkingsduur 4-8 uur
- Dosis 2.5-5mg herhaald tot 40mg
- Cave QTC
- Haldol, werkingsduur 4-8 uur
- Ketamines = NMDA stimulatie en catecholamione release
- Ketamine
- Bolus 25-50mg pomp 10-30mg/u
- Cave hallucinogeen (mn nachtmerries, wv 10:1 ketamine:midazolam oplossen)
- Ketamine
- Thiopental = limbische suppressie met GABA
- Tiopental, lipofiel (stapelt daar)
- Op IC verlaten (evt antiepileptisch), bolus 25mg pomp2-5 mg/kg/u
- Cave hemodynamische instabiliteit
- Cave stapelt bij LFS en geeft soms imuunsupressie
- Tiopental, lipofiel (stapelt daar)
Analgetica:
- Opioïden (allen lever gemataboliseerd)
- Natuurlijke (“opiaten”)
- Morfine en codeïne
- Synthetische
- Pethidine waaruit fentanyl waaruit sugentanil, alfentanyl en remifentanil
- Receptoren (alle drie geantagoneerd met naloxon):
- μ Supraspinale anesthesie, respiratoire suppressie en euphorie
- δ (niet door morfine geanoneerd) μ modulatie en supraspinale anesthesie
- κ Spinale anesthesie, respiratoire depressie, sedatie en miosis
- Morfine
- Duur tot effect is langer (minuten)
- Dosering: voor morfine variabel, bij beademde patienten 2-5mg bolus, 1-10mg/u perfusor
- Klaring: de lever maakt twee metabolieten waarvan een erg potent (40xM), zij worden renaal geklaard
- Pethidine
- Dosering: 10mg bolus 10-50mg/u perfusie
- Onbruik p IC want metaboliet accumuleert in nierfalen en geeft convulsies
- Fentanyl
- Werkt erg snel en is 75-200x zo potent als morfine, maar stapelt en geeft onttreking (evt methadon)
- Dosering: 50-100μg bolus, 100-200μg/u perfusie (initieel goed effect op 0.5-1 μg/kg/u)
- Alfentanyl
- Nieuwer, werkt 15 minuten, waarschijnlijk geen werkende metabolieten maar stapelt en geeft onttreking (evt methadon)
- Dosering: 250-500μg bolus en 1-2mg/u perfusie
- Sufentanyl
- Stapelt en geeft onttreking (evt methadon)
- Dosering: 1-2μg/kg bolus en 0.09-0.3 μg/kg/u perfusie
- Remifentanyl
- Ultrakort werkende selectieve μ-receptor agonist, Hoffmannse eliminatie met praktisch onwerkzame metabolieten
- Dosering: 6-15(soms 30)μg/kg/u (T1/2 10-20 minuten)
- Cave ademdepressie bij niet beademde patienten
- Tramadol
- Atypisch en met name postoperatief toegepast (iv of po)
- Antidotum naloxone
- Competitief op μ-receptor
- Dosering: 0.1mg elke 3-4 minuten (cave pijn en convulsies)
- Antidotum doxapram
- Physiologisch antagonist (met behoud van pijn)
- Dosering 1-1.5 mg/kg/u
- Natuurlijke (“opiaten”)
- NSAID’s
- Plaatjes remmers, nierfunctie stoornissen in hypovolemie, GE bloedingen en bronchospasme
- Diclofenac 3d25-50mg
- Ibuprofen 3d400-600mg
- Paracetamol
- Dosering 4d0.5-1g
Toediening:
- Principes:
- DIS: Cave stapeling bij perfusor.. DIS (daily interruption of sedatives, evt met SBT) tenzij hoge ICP of veel pijn, bolus, hervat op de helft en titreer
- TCI: target controlled infusion (anesthesie principe dat ook op IC past)
- Synergie (1+1=3) zoals propofol+midazolam, morfine +midazolam
- Toedieningsvormen:
- Bolus en perfusie
- PCIA/ NCIA (patient or nurse controled analgesia)
- Epiduraal/ block
Spierverslappers:
- Indicaties: inductie voor intubatie, respiratoir, ICP bij gesedeerde patient (spaarzaam, steeds minder)
- Atracurium (klaart Hoffmanns) herstelt meestal binnen een uur
- Dosering 0.5mg/kg voor intubatie en 0.5mg/kg/u
- Cisatracurium (klaart Hoffmanns, een van 10 atacurium isomeren, potenter en minder histaminica met HD instabiliteit)
- Dosering 0.1-0.2 mg/kg bolus en 0.18 mg/kg/u
- Pancuronium (steroid structuur)
- Dosering 0.1mg/kg bolus (1 uur effect) en 4-10mg/u
- Nadelen: veroorzaakt tachycardie en stapelt
- Vecuronium (steroid structuur)
- Dosering 0.1 mg/kg bolus (45 minuten effect) en 0.8-2.0 5-10mg/u
- Voordeel geen tachycardie maar wel actieve metaboliet (stapelt bij NFS)
- Rocuronium (nieuwste met steroid structuur, werkt erg snel en dus goed bij intubatie)
- Dosering 35mg bolus (45 minuten effect) en 50-100mg/u perfusie
- Succinylcholine (erg kort werkend, itt rest depolariserend)
- Dosering 75-100mg
- Nadeel: Hyperkaliemie (niet voor NFS en lange liggers oa), ICP verhoging, en (zeldzaam) maligne hyperthermie
- Atracurium (klaart Hoffmanns) herstelt meestal binnen een uur
Monitoring:
Monitoring is moeilijk omdat sedatie en pijn illusief zijn maar monitoring is tegelijk belangrijk. Daarom gebruiken wij scoring systemen met niet ordinale schalen (4 is niet 2×2):
- Pijn:
- NPS numeric pain scale (vraag patiënt 1-10 te duiden)
- BPS behavioural pain scale
- Zo ook CPOT en COMFORT scores
- Sedatie:
- RASS Richmond agitation sedation scale (1-6 met 2 wakker, georienteerd, comfotabel en coöperatief)
- BIS bispectral index (EEG monitor unilateraal monolead pefontraal 0-100), dit heeft geen eenheid en er zijn verschillen tussen patienten dus beperkte waarde
- Verslapping:
- Perifere neurostimulatie: TOF (train of four): verslapt als 4e respons <5% is van de eerste
- Perifere neurostimulatie: Tetanische stimulatie
Antidepressiva: werken niet goed op IC, moeten langdurig ingesteld worden en hebben wel complicaties